ارتباط کودکان استثنایی با شنا و محیط‌های آبی

آیا آب‌بازی و شنا کردن برای کودکان خاص و استثنایی مناسب است؟ چه فوایدی برای آن‌ها دارد؟

برای پاسخ به این سوال اول باید تعریف مختصری از کودکان استثنایی داشته‌باشیم و بدانیم چه کودکانی را استثنایی می‌نامند.

کودکانی به عنوان کودکان استثنایی شناخته می‌شوند که به خدمات آموزشی ویژه و توجه و حمایت گسترده نیاز دارند تا از کل استعداد خود استفاده کنند. آن‌ها ممکن است کم توانی ذهنی، ناتوانی‌های یادگیری، آشفتگی‌های هیجانی، ناتوانی‌های جسمی، اختلال‌های گفتار و زبان، آسیب شنوایی یا آسیب دیداری داشته باشند.

به طور کلی کودکان استثنایی طیف‌های مختلف را در بر می‌گیرند که شامل:

طیف اتیسم (ASD)

کم توان ذهنی

اختلال بیش فعالی و کمبود توجه(ADHD)

سندرم داون (DS)

اختلالات هماهنگی رشدی(DCD)

اختلالات زبانی 

اختلالات شناختی یا مشکلات یادگیری 

بیماری صرع 

نروفیبروماتوز (ازدیاد و گسترش تومورهای عصبی در کل بدن)

همی پلژی (فلج یک طرف بدن) 

و...

کار کردن در آب برای کودکان استثنایی علاوه بر تاثیر آن بر روح و روان، افرایش اعتماد به نفس، تمرکز حواس و هوشیاری می‌تواند منجربه شایستگی توسعه فعالیت‌های بدنی و حرکتی شود. به‌عنوان مثال به تعادل و کنترل بدن کمک می‌کند و به ارتباطات اجتماعی این کودکان کمک کند و باعث پیشرفت آن‌ها در ارتباط گیری می‌شود خصوصا کودکان دارای طیف اتیسم و همچنین باعث کنترل توجه و تمرکز آن‌ها شود. به تنظیم خواب آن‌ها (ریتم خواب) کمک می‌کند و بی قراری کودکان را کاهش می‌دهد. فعالیت بدنی در آب به دلیل جنبش گسترده بدن باعث تقویت سلامت استخوان‌ها و مفاصل کودکان می‌شود.

یک نکته بسیار بسیار مهم این است که مربیانی که مدرک و تخصص کار با کودکان استثنایی را ندارند به هیچ عنوان نباید مسولیت کار با این کودکان را به عهده بگیرند. زیرا علاوه بر آسیب فیزیکی ممکن است آسیب‌های روانی به کودکان وارد شود که جبران این آسیب به سختی امکان‌پذیر است. برای لمس بهتر این موضوع بطور خلاصه چند نمونه از این کودکان استثنایی را مثال خواهیم.

در ADHD مثلا اگر شما یک کلاس گروهی دارید و یک شاگرد بیش فعال یا همان کلاس خود دارید باید به این نکته توجه کنید که این کودکان نیاز به توجه بیش از حد دارند پس بهتر است قبل کلاس و شروع فعالیت یک زمان جداگانه به این کودک اختصاص دهید و حرکات و تمرینات را به آن آموزش دهید و کودک را برای شروع کلاس آماده کنید ما به این روش گرم کردن روانی می‌گوییم. چون اگر این کودک وارد کلاس شود و نتواند تمرینات را انجام دهد عصبی می‌شود، کلاس را بهم می‌ریزد و غیر قابل کنترل خواهد شد. پس بهتر است قبل از کلاس حتما کودکان را آماده کنیم.

تمرینات دم و بازدم در آب برای این کودکان بسیار مفید است. دم و بازدم کنترل شده در آب به کنترل تمرکز و توجه آن‌ها کمک می‌کند. به عنوان مثال، این کودکان اصلا به بازی‌های فکری علاقه‌ای ندارند چون باید تمرکز و توجه داشته باشند.

گفته می‌شود بهترین فعالیت ورزشی ADHD بر اساس تحقیقات علمی بر روی کودکان برای این کودکان شنا، غواصی و قایق‌رانی خصوصا قایق رانی در آب‌های خروشان است.

در مورد کودکان سندرم داون چندین نکته بسیار مهم است:

بیشتر این کودکان مشکلات قلبی و عروقی یا آریتمی قلب دارند. این کودکان برتری نیم کره‌ای دارند یعنی یک سمت آن‌ها ضعیف است یا اصلا از آن استفاده نمی‌کنند. فراموش کار هستند و پردازش‌های شناختی انجام نمی‌دهند. ورزش‌های هوازی و شناختی مناسب‌ترین ورزش برای این کودکان است. در ورزش شنا و فعالیت‌های آبی برای این کودکان بسیار توصیه می‌شود. ولی شنای کرال پشت برای آن‌ها خوب نیست. فعالیت‌هایی که حرکت غلت خوردن در آن شکل می‌گیرد اصلا برای این کودکان مناسب نیست. مثل رشته‌هایی مانند: ژیمناستیک، کشتی و... و مربیان و کسانی که با آن‌ها کار می‌کنند حتما باید این نکات را در بازی و تمرینات خود لحاظ کنند. یک مسئله بسیار مهم و حائز اهمیت که به عنوان صحبت پایانی به آن خواهم پرداخت این است که تا جایی که می‌شود هرگز کودکان اسثنایی را از کودکان عادی جدا نکنیم و اجازه دهیم در جمع و گروه باشند. اگر فکر می‌کنید کنترل کلاس برای شما سخت و دشوار است، برای کنترل کلاس تعداد مربی و کمک مربی را افزایش دهید یا از خود خانواده برای کنترل کودک کمک بگیرید. حس و حال خوب حضور کودکان استشنایی را در جمع و اجتماع به خانواده‌های این عزیزان انتقال دهیم و سعی کنیم همیشه کنارشان باشیم.

بیشتر بخوانید: سوزن ماهی

ارغوان حسن‌زاده

دکتری تربیت بدنی و مدرس تخصصی کودکان جزیره سفید آرامش

انتشار مطالب فوق تنها با ذکر مرجع به همراه لینک وب‌سایت جزیره سفید آرامش مجاز می‌باشد.
لطفا به حقوق هم احترام بگذاریم.