تاریخچه جزیره کیش

پیدایش جزیره کیش

حدود 200 میلیون سال پیش در ادامه حرکات صفحه‌ای قاره‌ها و فشار به آن‌ها به هم که با چین خوردگی‌ها و پدیده کوه‌زایی (Orogeny) همراه بود، شبه جزیره عربستان همراه با صفحه قاره آفریقا به سوی شمال حرکت کرده و در نتیجه 65 میلیون سال پیش از آفریقا جدا شده و به آسیا متصل گردید. در اثر این فشار بخشی از فلات ایران رشته کوه‌های زاگرس شکل گرفت که جزیره کیش و دیگر جزایر تنگه هرمز از این پدیده زمین‌شناسی بوده‌است.

دوران باستان

جزیره کیش در تاریخ با نام‌های، کامتینا، اراکیا (یونانی باستان:Apakia)، آراکاتا و قیس نام برده شده‌است. موقعیت جغرافیای استراتژیک جزیره کیش از دوران تمدن‌های باستانی آشور و ایلام مشخص شد که قایق‌های بادبانی در امتداد خط ساحلی جنوبی از این جزیره در کنار جزایر قشم و هرمز به عنوان ایستگاهی در طول مسیر استفاده می‌کردند. با از بین رفتن این تمدن‌ها، موقعیت برتر جزیره کیش از بین رفت. با بنیانگذاری شاهنشاهی هخامنشیان، خلیج فارس به شدت تحت تاثیر قرار گرفت. در سایه هخامنشیان جزایر خلیج فارس رونق یافتند، دریانوردی در خلیج فارس گسترش یافت و از کشتی‌های بهتری برای حمل مسافر و کالا استفاده شد. اسکندر مقدونی پس از حمله به ایران، در سال 325 پیش از میلاد نثارخوس را برای سفری اکتشافی به دریای عمان و خلیج فارس روانه کرد. نوشته‌های نثارخوس در مورد آراکاتا حاوی اولین اشاره شناخته شده جزیره کیش در دوران باستان است. حاکمیت کیش در دوره اشکانیان و ساسانیان نیز در دست ایران بود و با گسترش اسلام، این جزیره به دست خلفای اموی افتاد. سرانجام در سال 249 قمری یکی از ایرانیان اهل ری بر خلیفه شورش کرد و تمامی جزایر خلیج فارس را از جمله بحرین تسخیر کرد. از دوران حکومت آل بویه کیش دوباره تحت حکومت ایران قرار گرفت.

دوران سلجوقیان

در دوره سلجوقیان، کیش به بزرگ‌ترین مرکز تجاری خلیج فارس تبدیل شد. در همین دوران دودمانی به نام قیاصره در کیش به قدرت رسیدند. ایشان که بسیار فقیر بودند، با دزدی دریایی پایه‌های اقتصادی حکومت خود را مستحکم نمودند. حاکمان قیاصره از نسل شخصی به نام "قیس" از اهالی سیراف بودند. آخرین حاکم قیاصره ملک سلطان نام داشت که به دست حاکم هرمز در سال 626 قمری به قتل رسید. در دوران طلایی کیش، مورخان زیادی راجع به آن اظهارنظر کردند. ابن خرداد، ابن بطوطه و یاقوت حموی یا به کیش سفر کرده یا در باب بزرگی آن سخنوری کرده‌اند. سعدی در آثار خود دو جا از جزیره کیش و سفر به آن در این دوران یاد می‌کند. هنگامی که مارکوپولو در دربار امپراتوری چین بود، در مورد مرواریدهای مرغوب همسر امپراتور سوال کرد. به او گفته شد که آن‌ها از کیش تهیه شده‌اند.

از صفویه تا کنون

 کیش نیز همچون هرمز از سال 912 تا 1031 به دست نیروی نظامی پرتغال افتاد و سرانجام در این سال، امام قلی خان، سپهسالار شاه عباس موفق به فتح خلیج فارس و بحرین و همه جزایر آن شد و از آن پس کیش یکی از جزایر ایرانی خلیج فارس شناخته می‌شود. تا سال‌های آغازین حکومت محمدرضا پهلوی، کیش مرکز صید ماهی و مرکز تجارت مروارید خلیج فارس بود با ورود مروارید ژاپن به بازار ایران، بتدریج از اهمیت مروارید کیش کاسته شده و کیش نیز اهمیت خود را از دست داد. در سال 1349 هیئتی از مشاوران ایرانی و آمریکایی، جزیره کیش را مورد بازدید قرارداد و با توجه به ویژگی طبیعی، سواحل زیبایی مرجانی و آب‌های زلال اطراف آن، به عنوان مرکز توریستی مجلل بین‌المللی و کانون گردشگردی انتخاب شد. محمدرضا شاه با استفاده از بودجه دولت اقدام به توسعه جزیره کیش کرد. به دستور شاه، اتمام زیرساخت‌های مدرن از جمله هتل، نمایشگاه بین‌اللملی، فرودگاه، کازینو و اقامت‌گاهی برای استفاده شاه و خانواده‌اش ساخته شد. کیش در سال 1361 به عنوان نخستین منطقه آزاد اقتصادی کشور برگزیده شد. امروز اقتصاد کیش بر پایه گردگشگری و تجارت استوار است.

پوشش گیاهی و آب و هوا

کیش بر روی نوار باریکی از پوشش گیاهی گرمسیری در نیمکره شمالی قرار دارد که تحت اقلیم نیمه استوایی حاکم بر آن، از پوشش گیاهی خاصی برخوردار است. ویژگی این منطقه وجود گیاهان مقاوم در برابر خشکی است که موجب سازگاری بیشتر در گیاهان منطقه شده‌است. از پوشش‌های گیاهی جزیره کیش می‌توان به باغ‌های نخل خرما، درختان بومی کهور ایرانی، کنار و درختان غیربومی مانند: کهور پاکستانی (سمر)، اکالیپتوس، آکاسا، کنوکارپوس و ابریشم اشاره کرد. همچنین از زمان حضور پرتغالی‌ها در کیش، این جزیره یکی از مراکز رشد درخت کمیاب لور می‌باشد. کیش دارای آب و هوای نیمه استوایی بسیار خشک است. بر اساس طبقه‌بندی اقلیمی و شرایط کلی آب و هوا، نزدیکی کیش به راس‌الرسطان و قرار گرفتن آن در معرض سیستم‌های پر فشار گرمسیری و همچنین موقعیت آن در میان آب‌های گرم و کم عمق، به این معنی است که این جزیره در بیشتر اوقات سال گرم و مرطوب است.

جاذبه‌های تاریخی

از جاذبه‌های تاریخی کیش می‌توان به شهر باستانی حریره، کاریز، آب انبار پنج بادگیر، مسجد ماشه و مسجد امیر اشاره کرد.حریره، نام شهر ویرانه‌ای است خالی از سکنه و مربوط به دوران قیاصره که نام ان از نام بانویی که ملکه شهر بوده بر گفته شده‌است. هم اکنون بخشی از شهر که عمارت کاخ بانوی حریره بوده مرمت شده است. مهمرترین ابنیه کشف شده در این مجموعه عمارت اعیانی، حمام، آب انبار، قنات و بقایای مسجد جامع حریره می‌باشند.

صنایع دستی

یکی از صنایع دستی که از خاک جزیره کیش ساخته می‌شود کوزه‌های سفالی است. گل این کوزه‌ها رنگی متفاوت با کوزه‌های معمولی دارد. در عمق 30 متری خاک جزیره کیش، گلی مرغوب به نام گل«مارون» وجود  دارد که برای کارهای سفالگری مرغوب است. از دیگر صنایع دستی این شهر می‌توان به زیورآلاتی از جنس صدف اشاره کرد. بافت چادر، حصیر بافی و شیریکی پیج (گلیم‌سوزنی) نیز از دیگر صنایع دستی کیش است. یکی دیگر از هنرهای اصیل کیش گلابتون‌دوزی است. در گلابتون‌دوزی روی پارچه‌های مختلف نقش و نگاری پیاده‌سازی می‌کنند و سپس با استفاده از ابزار گلابتون دوزی و نخ زری، این طرح‌ها را می‌دوزند.

فرهنگ

پوشاک محلی مردان بومی عرب دشداشه همراه با عرقچین است. ساز اصلی محلی نوعی طبل است. شغل سنتی بومیان، ماهی‌گیری، دام‌داری، دریانوردی و بازرگانی است. مردم کیش در گذشته به صید اسفنج و مروارید می‌پرداختند که به آن صیف یا صیافی می‌گفتند. غذاهای محلی کیش شامل انواع: قلیه ماهی، مضروبه، هریسه و مچبوس است که اغلب با ماهی تهیه می‌شوند. بومیان جزیره از نژادهای دراویدی، نوردیک، سامی و سیاه‌پوست بوده و به زبان‌های فارسی و عربی صحبت می‌کنند. کیش امروزه محل زندگی تمام اقوام ایرانی است. کیش را با توجه به تنوع قومی و فرهنگی می‌توان ایران کوچک دانست به طوری که هر قوم با آداب و فرهنگ خود در کنار سایر اقوام ایرانی با صلح و دوستی در حال زندگی است.

جاذبه‌های تفریحی

جزیره کیش به دلیل ماهیت گردشگری خود، طی سال‌های اخیر مورد توجه قرار گرفته‌ است و به عنوان چهارمین مقصد گردشگری در جنوب غرب آسیا از سوی سازمان گردشگری اعلام شده‌است. وجود جاذبه‌های گردشگری و فضاهای زیبا و دیدنی جزیره کیش  و چشم‌انداز بسیار زیبای دریای هرمز علت این امراست. پارک‌های ساحلی و تفریحی مانند: پارک برفی پنگوئن، پارک هنر، سواحل ماسه‌ای_ مرجانی، باغ وحش، آکواریوم، باغ پرندگان کیش، پارک دلفین‌ها و شهر زیر زمینی کاریز، تله‌کابین، کلبه هور، کشتی‌های تفریحی و همچنین کشتی به گل نشسته یونانی از دیگر دیدنی‌های کیش می‌باشند. کشتی یونانی که نماد جزیره کیش است به عنوان یکی از مناطق پر بازدید جزیره محسوب می‌شود. این کشتی دیدنی در سال ۱۳۴۵ نزدیک به روستای باغو به گِل نشته است. از دیگر جاذبه‌های تفریحی کیش می‌توان به تفریحات دریایی، موتور سواری و گشت دور جزیره کیش و غواصی اشاره کرد. آب زلال و شفاف، وجود ریف‌های مرجانی(تپه)، در نزدیکی ساحل، تنوع زیستی گونه‌های جانوری مختلف و از همه مهمتر امنیت آب‌های اطراف جزیره، و وجود 10 سایت غواصی با ویژگی‌های خاص خود از قبیل بیگ کورال، ساترن کرک (شکاف جنوبی)، سمبارون و ژوراسیک پارک و... (شما می‌توانید با جستجو در وبلاگ سایت جزیره سفید آرامش، با سایت‌های غواصی جزیره کیش بطور کامل آشنا شوید.) جزیره کیش بهترین مکان برای تجربه غواصی است. اگر شما هم دوست دارید در این جزیره غواصی را تجربه کنید،‌ می‌توانید در مدرسه آکادمیک غواصی جزیره سفید آرامش به ما ملحق شوید.

بیشتر بخوانید: تبریک سال 1401

شیدا مرادی مطلق

مشاور و مسئول آموزش جزیره سفید آرامش

انتشار مطالب فوق تنها با ذکر مرجع به همراه لینک وب‌سایت جزیره سفید آرامش مجاز می‌باشد.
لطفا به حقوق هم احترام بگذاریم.